مقدمه: مقوله پيشرفت كه خواست تمام گروه‌هاي فكري در جامعه است، داراي دو بعد «‌مادي‌» و «‌معنوي‌» است. بعد مادي يا جسميت - ظواهر عيني يا پيكره ظاهري پيشرفت - همان توسعه صنعتي، اختراعات، افزايش ذخيره علمي، رفاه و رضايت نسبي اقتصادي، ارتقاي اعتبار بين‌الملل، اقتدار و مباحث مربوط به اين حوزه مي‌باشد كه با يك نگاه ولو كوتاه مي‌توان دريافت كه آيا «‌بلوغ جسمي پيشرفت‌» در يك مرز جغرافيايي اتفاق افتاده است ياخير؟! اما توسعه‌يافتگي داراي بعدي «‌فرامادي‌» نيز است كه مي‌توان از آن تحت عنوان روح پيشرفت در جوامع نام برد. توسعه فرامادي يك جريان غيرمادي صرف نيست، بلكه توسعه مادي و فرامادي توأمان رخ مي‌دهد و هر يك پيش‌نياز و مكمل ديگري است؛ سبك زندگي، سطح انديشه، رفتارهاي سياسي و اجتماعي و رسانه‌اي و از همه مهم‌تر مسئله فرهنگ و زبان و امثال آن را مي‌توان از بارزترين جلوه‌هاي فرامادي يا روح پيشرفت در كشورها به شمار آورد كه به تبع ارزيابي آن نياز به نگاهي ژرف‌تر دارد. امروزه تحقق كامل توسعه‌يافتگي در ملل از استخراج هر دو بعد حاصل مي‌شود و كشوري را كه داراي توسعه صنعتي و تكنولوژيك، بدون يك حركت جامع و پيش‌رونده در حوزه فرهنگي و تمدني باشد، نمي‌توان يك ملت پيشرفته قلمداد كرد. از همين رو اقدامات و سياستگذاري‌ها در حوزه «‌سياست‌هاي فرهنگي‌» در كشورهاي غربي براي شناساندن، تبليغ و اشاعه فرهنگي از جايگاه خاصي برخوردار است. ايران اسلامي در سال‌هاي گذشته، به رغم فشارها و تحريم ها به يك بلوغ نسبتاً مطلوب در حوزه علم، فناوري و تكنولوژي دست يافته است اما اين پيشرفت در بعد فرامادي با توجه به ذخيره تمدني چندين هزار ساله و غناي فرهنگ ايراني- اسلامي، آنگونه كه بايد در كشور رخ نداده است. حال اين سؤال مطرح است كه چرا ما در حوزه‌هاي فرامادي پيشرفت به آنچه مورد انتظار بوده است نائل نيامده‌ايم؟ چرا به تكنولوژي ساخت موبايل، لپ‌تاپ و غيره دست يافته‌ايم اما به فرهنگ استفاده از آن نه؟ چرا معاشرت‌ها، لباس‌ها، گفتار و زبان در ايران اسلامي از بومي‌گرايي و اسلامي بودن فاصله مي‌گيرد و خود را به پارامترهاي مورد تأييد فرهنگ غربي نزديك مي‌كند تا آن جا كه زبان مادري را نيز با لهجه انگليسي صحبت مي‌كنيم؟ علت تأكيدات مكرر معظم‌له درباره توسعه نرم‌افزاري و مراقبت از زبان فارسي چيست و چه بايد كرد تا پيشرفت لازم دراين حوزه نيز محقق گردد؟ در اين نوشتار نقش محوري زبان و حفظ هويت آن و تأثيري كه بر سبك زندگي و فرهنگ و سياست‌گذاري جامعه در ابعاد مختلف دارد مورد طرح و بررسي قرار گرفته است.